Biểu hiện
Hình thức của một người có thể gợi ý về trường hợp trầm cảm: áo quần lôi thôi, vệ sinh thân thể kém, cử chỉ chậm chạp hoặc nóng nảy, giọng nói trầm, đơn điệu, tâm sự buồn ... Âu lo thường xuyên cùng với sự sợ hãi lan rộng không rõ nguyên do. Rối loạn chức năng sinh dục: giảm hoặc mất ham muốn tình dục ở cả hai phái, có thể yếu hoặc mất chức năng cương ở nam giới, lãnh cảm ở phụ nữ.
Bức họa người bệnh trầm cảm của Vincent van Gogh
Các biểu hiện có thể khác của bệnh trầm cảm là cảm giác do dự, không chắc chắn, tiêu chuẩn và đòi hỏi cao, yêu cầu cao với người khác và với chính mình, dễ bị tổn thương, khó thay đổi những thói quen cũ dù không còn phù hợp, luôn ở tình trạng mệt mỏi, ủ rủ và căng thẳng, rất dễ tức giận và nổi nóng, không có hứng thú làm bất cứ chuyện gì. Luôn có ý nghĩ tiêu cực về bản thân, và người khác, cảm giác tuyệt vọng không còn lối thoát, không còn niềm tin vào bản thân và tương lai. Ngoài ra còn có các biểu hiện thân thể khác đi kèm như kém ăn, mất cảm giác ngon miêng, mất ngủ, tăng hay giảm kí bất thường, thường có cảm giác đau nhức nhiều vùng ở cơ thể, điển hình là cảm giác tức ngực. Đối với những người bệnh nặng hơn còn gặp khó khăn hay không thể thực hiện những việc bình thường như đi ra ngoài, đi chợ hay đi học, gặp gỡ bạn bè, thăm người thân, tiếp xúc với người khác, đặt biệt là với người khác giới. Các biểu hiện này có thể gặp ở người khỏe mạnh, bình thường khi gặp chuyện sốc hay buồn bực, vì vậy rất khó có thể phân biệt được đâu là tâm trạng nhất thời và khi nào thì đã mắc phải bệnh. Vì thế, có một vị bác sĩ đã phát biểu, chỉ có những người đã mắc bệnh trầm cảm rồi mới có thể miêu tả chính xác được phần nào về căn bệnh này. Để chẩn đoán trầm cảm, người ta thường dựa vào bảng tiêu chuẩn DSM IV hay chuẩn ICD-10 phần F32 của WHO.
Tiêu chuẩn DSM IV dùng chẩn đoán trầm cảm
Trong vòng hai tuần, hầu như mỗi ngày: Tính khí sầu muộn và/hoặc từ chối những nguồn vui vốn có cộng với ít nhất 4 trong số các triệu chứng sau:
* Giảm hoặc lên cân, giảm hoặc tăng cảm giác ngon miệng.
* Mất ngủ hoặc ngủ triền miên.
* Kích động hoặc trở nên chậm chạp.
* Mệt mỏi hoặc mất sức.
* Cảm giác vô dụng, vô giá trị hoặc tội lỗi không thích đáng.
* Giảm khả năng tập trung, do dự.
* Hay nghĩ đến cái chết, có ý định hoặc hành vi hoặc kế hoạch tự sát.
Chuẩn ICD-10 F32
* F32.0 Giai đoạn trầm cảm nhẹ (người bị bệnh cảm thấy không được khỏe và tìm sự giúp đỡ của bác sĩ, sinh hoạt bình thường).
* F32.1 Trầm cảm mức trung bình (những yêu cầu trong công việc và việc nhà không thể đảm nhiệm nổi).
* F32.2 Trầm cảm nặng (bệnh nhân cần được điều trị).
* F32.3 Trầm cảm nặng kèm theo những biểu hiện thần kinh khác.
* F32.8 và 9 Những giai đoạn trầm cảm khác.
Nguy cơ tự sát ở người bị trầm cảm
Trầm cảm là nguyên nhân của hơn 50% những trường hợp tự sát. Thống kê cho thấy tuy nam giới ít bị trầm cảm hơn, nhưng khi rơi vào trầm cảm, xu hướng tự sát lại cao hơn. Những bệnh nhân trầm cảm tự sát đa số ở hai nhóm chính:
* Nam giới, trên 50 tuổi, sống ở nông thôn.
* Nữ giới, trẻ tuổi, sống ở thành thị. Ý đồ tự sát nhiều hơn gấp 10-12 lần so với hành vi tự sát. Nguy cơ tập trung vào những bệnh nhân có tiền căn bản thân hoặc gia đình tự sát, trầm cảm, nghiện rượu, cũng như ở những người sống cô lập với xã hội. Tự sát có thể đột ngột hay được chuẩn bị trước, âm thầm hoặc báo trước.
Các dạng lâm sàng của trầm cảm
* Khí sắc trầm, buồn, mất sự quan tâm thích thú, giảm khả năng tập trung chú ý, hay do dự, giảm vận động.
* Giảm tính tự trọng và lòng tự tin, có cảm nghĩ không xứng đáng, nhìn về tương lai một cách ảm đạm, bi quan, có ý tưởng và hành vi tự sát.
* Thay đổi trọng lượng cơ thể, dễ mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, ăn không ngon miệng, có khi xuất hiện các cơn vật vã. Ngoài ra, bệnh trầm cảm có thể biểu hiện bằng các triệu chứng thực thể như nhức đầu, đau lưng, đau bụng, đau dạ dày, đau ngực, đánh trống ngực, tim đập nhanh...
Phân biệt
Các nguyên nhân gây trầm cảm có thể xếp vào 3 nhóm chính:
* Trầm cảm nội sinh (còn gọi là trầm cảm chưa rõ nguyên nhân): Có nhiều giả thuyết cho là do di truyền, miễn dịch, môi trường sống và yếu tố xã hội... nhưng chưa có giả thuyết nào có tính thuyết phục.
* Trầm cảm do stress: Chẳng hạn như khi mất việc làm, mâu thuẫn trong gia đình, con cái hư hỏng, bị trù dập ở nơi làm việc, làm ăn thua lỗ, bị phá sản hoặc có người thân chết đột ngột...
* Trầm cảm do các bệnh thực tổn: sau chấn thương sọ não, sau tai biến mạch máu não hoặc xơ vữa động mạch não, các bệnh nan y như ung thư, lao, phong...
Bookmark and Share