| 1. Phê phán những hủ tục | 2. Phê phán những thói xấu của người Việt |
 | |
| Nguyễn Văn Vĩnh (1882- 1936) |
Chủ trương làm cho mọi người thấy rõ những nhược điểm của con người Việt Nam, của xã hội còn nhiều lạc hậu để từ đó loại bỏ được những thói tệ, học theo văn minh, Nguyễn Văn Vĩnh đã viết khá nhiều bài báo về chủ đề này, tới mức, nhiều người trách ông lấy người phương Tây làm mẫu mực, không thông cảm, gần gũi với đồng bào của mình. Quả thật qua giọng điệu châm biếm đôi khi hơi quá quắt của ông, những thói tệ mà ông vạch ra làm nhiều người không mấy dễ chịu. Nhưng Nguyễn Văn Vĩnh vốn là một người rất kiên định với những gì mà mình đã tin tưởng. Dựa vào một phương châm của người Pháp : “Tout dire, pour tout connaitre, pour tout guérir - Nói hết, để biết hết, để chữa hết”, ông cho rằng cách hiệu quả nhất để loại bỏ những tính xấu, những hủ tục là công khai những thói xấu, hủ tục đó ra để người đời soi vào đó mà sửa, các thiết chế của Nhà nước hay chính quyền cũng nhìn vào đó để có những điều chỉnh cho thích hợp. Đó không phải là sự bêu xấu dân tộc, hay coi thường nguồn gốc của mình mà là một cách xây dựng, mở lối cho những điều tốt đẹp. Từ những năm trước đây, khi sang Pháp dự đấu xảo, trong lá thư gửi người bạn Phan Duy Tốn của mình, ông đã bộc lộ suy nghĩ này: “Nhận thấy sự còn kém của mình, có phải là xấu xa gì đâu? Trên đời này người nào thấy được chỗ kém của mình, người ấy đã gần đi đến chỗ tiến bộ”.
Chính vì lẽ đó mà khi phác họa ra bức chân dung “người Việt xấu xí”, Nguyễn Văn Vĩnh không hề tỏ ra e dè hay khoan nhượng. Ngoài các bài viết trên Đăng cổ tùng báo, ông còn lập cả một chuyên đề riêng trên Đông Dương tạp chí với tên gọi “Xét tật mình”. Có thể chia mảng đề tài này làm 2 chủ đề chính: phê phán những hủ tục và phê phán những thói xấu của người Việt.
Tạ Anh Thư
Khoa Văn học và Ngôn ngữ
ĐHKHXH&NV ĐHQG TPHCM